serezo
Yönetici
Ruh Hali : 
Mesaj Sayısı : 952
Rep Puanı : 13487
Teşekkür Aldı : 0
Kayıt tarihi : 29/10/09
 Nerden : Kocaeli/Gebze
 İş/Hobiler : MEsaj atmak :D
 Lakap : Sezo
 | Konu: Çatı Elemanları  Cuma Kas. 13, 2009 1:49 am | |
| Çatı Elemanları
l) Çatı örtüsü: Dış tesirlere karşı koyan
yağmur sularını içeri geçirmeyerek dere ve oluklara nakleden çatı
kısmıdır. Ve Erzurum Mahallesinde de tüm Eski Ankara Evlerinde Olduğu
gibi alaturka kiremit kullanılmıştır.
2) Kiremit Altı Kaplaması: Üzerine çatı örtüsü
döşenmiş düzgün bir yüzeydir. 1,5 - 2,5 cm. kalınlığında ve tahtalar
ile yapılır. Bazen kiremit altı kaplaması yapılamayıp kiremitler 3x5
cm.lik seyrek çıtalar üzerine dizilmiştir.
3) Mertekler: Çatı örtüsü ve kiremit altı
kaplamasının yükünü taşır ve aşık üzerine otururlar. Hesapları basit
kiriş hesabı gibidir. Normal boyutları 5-8, 5-10, 6-10, 4-12, 5-12,
6-12 cm. civarındadır. 40-60 cm. aralık ile yerleştirilir. Hesaba
girecek hakiki mertek açıklığı bulunurken çatı meylini dikkate
alınmıştır.
4) Aşıklar: Mertek yükünü filan kirişlerdir.
2-2,5 cin. yatay aralıklarla yerleştirilir. Aşıklarda yükünü dikmeler
(babalar) veya makaslar üzerine verirler. Çatı makasları 3-4 m. ara ile
tertip edildiğinden aşık açıklıkları 3-4 m. arasında değişmektedir.
Dikmelere çakılan göğüslemeler ile aşıklar desteklenmektedir. Bu
durumda mukavemet hesabına esas olacak açıklıklar hesaplanmıştır. Aşık
boyutları normal açıklıklarda 10-14, 12—16, 14-18 gibi yeterlidir.
5) Dikmeler: Aşıklardan gelen yükü alarak
taşıyıcı duvar döşeme ve kirişlere naklederler. Boyutları kare kesitli
olmak üzere 8x8, l0x l2x12 cm. civarında olabilir.
Dikmelerde kesit h yapılırken esneme tehlikesine karşı flambaj hakiki yapılmalıdır.
6) Makaslar: Çatılarda aşıklar, makas
denilen ve birçok parçanın birbirine iyice bağlanarak meydana
getirdikleri taşıyıcı sistem üzerine yüklerini verirler. Çatının
açıklığına göre makaslar üçgen şeklinde veya üstü çatı meyiline, altı
da divanhanelerde tavan şekline uygun olarak teşkil edilebilir.
7) Göğüslemeler: Dikmeler aşık altına
vurulan 45° meyilli desteklerdir. Çatının rijitliğine çok fayda teşkil
etmiştir. Aşığın hesaba esas olarak açıklığını küçülttükleri için daha
küçük açık kesiti elde etmeye de yararlar. Kesitleri 8x8, 8x10, l0xl0,
5x10, 6xl2 cm. civarındadır.
 Rüzgar Kirişleri: Çatı makaslarının
devrilmemesini temin gayesi ile binanın her iki başındaki ilk iki makas
arasına çapraz olarak çakılan kirişlerdir. Yalnız merteklerle yapılan
küçük çatılarda mertek altlarına eğik olarak çakılan bağlantı kirişi de
bu mahiyettedir. Bazı halde mekoslarda rüzgar bağlantıları gergili
demir çubukları kullanılmıştır.
9) Kuşaklamalar: Oturma veya asma çatılarda en
kesit istikametinde çatının açılmasına mani olmak gayesiy]e dikme aşık,
yer ve mertekleri her iki yüzden bağlayan çubuklardır. Bağladıkları
parçalara kertme ile geçerek bağ noktasını kuvvetlendirirler.
Kesitleri 2,5/15, 2,5/20, 5/10, 5/20 cm. ölçüsündedir.
10) Yardımcı parçalar: Çatı bağlantı noktalarını sağlamlaştırmak
veya bazı çatı tiplerinde meyilli değişikliği yapabilmek amacıyla
kullanılan parçalardır.
Özetleyecek olursak çatı konstrüksiyonu
bu günkü şeklinden çok farklıdır. Esas itibariyle oturma çatı
sistemindedirler. Asma makasa hemen hiç rastlanmaz. Çatı yükleri
doğrudan doğruya dikmeler aracı lığı ile son kat tavan kirişleri
üzerine oturtulan esas kirişlere ve de duvarlara intikal ettirilirler.
Genişlikleri arttıkça bu esas kirişlerinde kapasiteleri artar ve
sıklaşır.
Geleneksel konutlardaki karekteristik vasıfları şunlardır:
Çatı bütün son kat tavan döşemesi mütecanis ve her noktası üzerine verilecek yükü taşımaya elverişlidir.
Bütün yük gelen noktalara konulan dikmeler ve kalın kirişlere
taşıtılır. Bugün bir boşluğa gelen çatı yükünü çekme ve basınca çalışan
göğiislemelerle dikmelere,dikmelerde kapasitesi yüksek kirişlere
taşıtılır.
Geleneksel konutlarda yük doğrudan doğruya çekmeye çalışan kirişler
aracılığı ile karşılanır. Çatı konstrüksiyonu 2 kısma ayrılmaktadır.
a) Esas yükü taşıyan ve bunu duvarlara intikal ettiren kısım.
Bu kısım ise, bunun üzerine oturup çatı örtüsünü tesbite yarıyan
kaplama ile bunu taşıyacak yüklerini esas taşıyıcıya intikal ettiren
kısım.
Özetleyecek olursak buradaki çatılar az
meyilli, yatık, üzeri al kiremitle örtülü geniş, fakat abartılmamış,
saçaklı ve saçakların altı kaplamasızdır, Merteklidir. Saçakların bu
biçimi karakteristiktir.
Geç dönemlerde ise çıkma altları gibi saçak altları da çıtalı bir kaplama ile kaplanmaya başlanmıştır.
Çatılar genellikle az satıhlı basit şekilli planda girinti ve
çıkıntılarda olsa bitişleri sadedir. Mertekle,aşıklara oturur.
Merteklerin köşelerde bir doğrultudan diğer bir doğrultuya dönüşür
yavaş yavaş doğrultu değiştirmek suretiyle olur.Ve böylece çok kere
köşeler yuvarlak kesik hatlarla teşkil edilirki Ankara evlerinde bu da
karakteristiktir. Bu tip saçaklar Erzurum Mahallesinde sıklıkla
rastlanmak tadır.
Çatı konstrüksiyonunda esas yöntem çatı
meyilinin açık dış duvarlara doğru yönelmesi komşu alanına meyil
yapılmaması ve ev iki yandan komşu evlerine dayanıyorsa çatının sokak
ve arka bahçeye doğru satıhlı teşkili bir yanı, dayalı ise üç satıhlı,
serbest bulunuyorsa dört satıhlı olmasıdır, Şu halde Erzurum
mahallesinde de Tüm Türk evlerinde olduğu gibi Gotik şehir
manzaralarının aksine sokak üzerine mahyaalnı değil ancak düşey
doğrultuda bir saçak gelmeşi bunun için olsa gerek tir.
Çatılar genellikle oturtma taban ve aşıklıdır. Ara ara gelen makaslarda
rüzgar ve zelzeleye karşı gergi ve payandalar bulunur. Mertekler 30-40
cm aralıklarla mahya aşığından saçaklara doğru uzanır ve ortalama 2,5 -
3 m.de bir aşıklara oturur. Merteklerin köşelerde bir doğrultudan diğer
bir doğrultuya dönüşü yavaş yavaş,doğrultu dan diğer bir doğrultuya
dönüşü yavaş yavaş doğrultu değiştirmek sureti ile olur ve böylece çok
kere köşeler yuvarlak veya kesik hatlarla teşkil edilir. Bu da çatılara
değişik bir görünüm sağlar.
Çatı konstrüksiyonunda esas yöntem çatı meyilinirı açıklıklara yöneltilmesidir ve açıklık fazla ise topuz çatı yapılmasıdır. | |
|
