Ekosistem(Slayt Ekli)

Resimli slayt ekini aşağıdaki linkten indirebilirsiniz...

EKOSİSTEM

Canlılarla
(hayvanlar,bitkiler,mikroorganizmalar) içinde bulundukları maddi ortamı
birleştiren fonksiyonel (işlevsel) bütün.
Yeryüzünde canlı yaratıkların tümü, biyosfer denilen ince bir
kabukta yaşar. Biyosferin belirgin özelliği onu oluşturan hayvan ve
bitki türlerinin çok çeşitliliği ve yapısındaki düzensizliktir. Bu
düzensizlik, canlı yaratıklarla fizik ortam öğelerinin eşitsizlik
eşitsiz dağılımında açıkça görülür. Ama bu çeşitliliğe karşın,
canlıların biyosferdeki yerleşimi bir kargaşa şeklinde değildir. 1935
yılında ingiliz botanikçisi Arthur C. Tansley’in ekosistem adına
verdiği birimler halindedir.
Belirli bir ortamda yaşayan canlıların tümüne
biyosenoz, bunların barındıkları ortama da biyotop denir. Ekosistem bu
ikisinin ilişkisi ortak tanımlanabilir ; Biyotop + Biyosentez =
Ekosistem

EKOSİSTEMLERİN BELİRGİN ÖZELLİKLERİ


Bir ekosistem biyosferin, bir bölümü ya da parçasıdır ; büyüklüğü
ya da genişliği çok değişik olabilir. Bir su birikintisi, bir buğday
tarlası birer ekosistemdir. Fakat kurumuş bir ağaç kütüğü gibi son
derece belirgin ve dar sınırlı öğeler de birer ekosistem parçası
sayılabilir. Ama kısıtlı ekosistemelerin genellikle zaman içinde
sınırlı bir yaşamı vardır. Bu yüzden bunlar birer ekosistem parçası
sayılır, sinüzi adıyla anılır. Bunun tam tersine Afrika savanaları ya
da Avrupa’nın geniş yapraklı ormanları gibi, kimi ekosistemler çok
geniş bölgeleri kaplar. İklimin denetimi altında bulunan kutuplardan
ekvatora kadar az çok paralel bölgelere yayılan bu öğeler deformasyon
(oluşum) veya biyom adıyla anılır. Bunlar, bir genel görünümün kendine
özgü bir direy (fauna) ve bitey (flora) içeren karakteristik ana
öğeleridir.
Boyutları ne olursa olsun, bir ekosistemin sınırları az çok
belirgindir. Çoğunlukla birbirine komşu ekosistem arasında bir geçiş
bölgesi (ekoton) vardır. Geçiş bölgesi, bir ormanın kıyı çizgisi gibi
veya ekvator ormanından savanalara geçişte olduğu gibi yaygın bir bölge
olabilir. Ekotonların belirgin özelliği, kendine özgü iklimi ve daha
zengin direyidir. Bunun için, kıyı kuşu türlerinin sayısı kara ve açık
deniz kuşlarınınkinden fazladır. (Çünkü kıyı kesimi, anakara ile
okyanus arasında bir ekoton oluşturur.)
Ekosistemlerin sınırlarının belirlenmesi, özellikle hayvan sayısı
gözönünde bulundurulacak olursa, hiç de kolay değildir. Bu konuda
birçok örnekleme ve istatistik verilerini değerlendirme yöntemleri
bulunmuştur. Bu bakımdan, bellibaşlı hayvan türlerinin bolluğunu,
dağılımını, yıllık çevrimlerini, sayılarının azalıp çoğalmasını,
metabolizmalarını bilmek gerekir. Bu veriler ya yerinde ya da
yetiştirme yoluyla elde edilebilir. Bu birinci aşama tamamlandıktan
sonradır ki, ekosistemleri yapısını ve işleyişini incelemeye
başlamakmümkün olabilir.
EKOSİSTEMLERİN EVRİMİ


Bir ekosistem, insana durağan gözükse bile, jeolojik ölçü içinde
evrime uğrar. Nitekim, ılıman Avrupa’da, çıplak toprağa canlıların
yerleşmesi, otsu bitkilerin öncü olarak yerleşmesiyle başladı. Sonradan
bunun yerini, birbirini izleyen çeşitli bitki toplulukları aldı ve
klimaks da denen son evrede ormanlar ortaya çıktı. Ekosistemlerin bu
evrimi de bazı yasalarla yönetilir. Evrim süresinde ekosistemlerin
karmaşıklığı giderek artar ; türlerin sayısı çoğalır ; canlıyığın
büyür, genişler. Brüt üretkenlik canlıyın oranı azalır, brüt üretkenlik
solunum oranı bire yaklaşır. Bunun sonucu olarak da net üretkenlik
sıfıra yönelir. Klimaks evresindeki bir ekosistem kararlı bir
durumdadır : canlıyığını artık büyümez.

EKOSİSTEM ÇEŞİTLERİ


Belirli bölgede bulunan ve birbiri ile dolaylı ya da dolaysız
ilişkide olan canlılarla bu canlıların yer aldığı cansız çevre
ekosistemi oluşturur. Doğada büyük ekosistemler ve bunların içerisinde
de daha küçük ekosistemler bulunur. Tabiat farklı özellikte pek çok
ekosistemin birleşmesinden oluşur. Kara ve su ekosistemi olmak üzere
başlıca iki çeşit ekosistem bulunur. Kara ekosistemlerini çayırlar,
çöller, mağara, step, tundra, ova, dağ gibi daha küçük olan ekosistem
parçaları oluşturur. Su ekosistemlerini de okyanus, deniz, göl, ırmak,
havuz, bataklık gibi ekosistem parçaları oluşturur. Çevredeki
ekosistemlerin birleşmesiyle yeryüzünün doğal ortamı oluşmaktadır.
Çevredeki her ekosistem çeşidinin kendisine has olan farklı fiziksel ve
kimyasal özellikleri bulunur.

EKOSİSTEMDEKİ BOZULMALARIN ÇEVREYE ETKİLERİ


Ekosistemdeki bozulma bir bütün olan çevrenin yapı ve işleyişini
olumsuz etkiler. Bazı varlıkların azalması diğer bazı varlıkların
azalmasına da neden olur. Madde döngülerinin gerçekleşmesi zorlaşır.
Sonuçta doğadaki enerji tükenmeye doğru gider.

1.Dünya Coğrafyasının Değişmesi
Ekosistemin yapı ve işleyişini oluşturan iklim, toprak, hava, bitki hayvan
gibi faktörlerin olumsuz yönde değişmesi çevrenin ekolojik özelliklerini de değiştirir.
-Uzun süren kuraklıklar sonucu bir ekosistemdeki bitki ve hayvan sayısı hızla azalır.
-Suların kirlenmesi sonucu suya ışık girişi azalır, suyun hava oranı düşer.
-Toprakta oluşan tahribat ve kirlenmeler önce bitkilerin sonrada diğer canlıların zamanla ölmesine neden olur.
-Ormanların kesilmesi ve yanması çevrenin çölleşmesine ve sonrasında küresel ısınmaya etkide bulunur.

2.İklimin Değişmesi
İklim şartlarının değişmesi , ekosistemdeki canlı yaşam ve dağılışını
etkiler. İklimi değişen bir bölgede bazı canlılar göç ederken, bazı
canlılar ölür veya şartlara uymaya çalışır. Ozon tabakasının incelmesi,
ormanların azalması, havanın kirlenmesi, yağışların azalması,
çölleşmenin başlaması bir bölgedeki iklimin ve coğrafik yapının
değişmesine etkide bulunur.

3.Erozyonların Oluşması
Toprağın su ve rüzgar etkisiyle aşınıp , taşınmasına erozyon denir.
Çevredeki bitki örtüsünün azalması, şiddetli yağmurların yağması,
karların kısa sürede erimesi, fırtınaların oluşması, toprağın yanlış
sürülmesi, eğimli alanlardaki ormanların yanması gibi etkenler
erozyonların oluşmasına neden olur. Erozyonlar sonucu bir bölgenin
toprağı tahrip olur. Tarım toprağının ürün verimi azalır. Erozyonu
önlemek için en etkili yöntem eğimli ve çorak toprakların
ağaçlandırılmasıdır. Çünkü bitki kökleri toprağı tutarak erozyonla
sürüklenmesini önler.
Erozyona uğrayan bir bölgede toprağın yapısı değişeceği için canlıların yaşamı da tehlikeye girer.

4.Su Kaynaklarının Azalması
Suların kirlenmesi ve kuruması sonucu çevredeki kullanılabilir su oranı
azalır. Çevredeki su kaynaklarının azalmasına, yağışların
düşmesine, tarımsal verimin düşmesine ve hidroelektrik santrallerdeki
enerji üretiminin kısılmasına neden olur. Bu durum canlıların
beslenmesini olumsuz olarak etkiler.
Su oranı azlan topraklarda daha az sayıda bitki yaşar. Ortama uyan
bazı hayvanlar bu topraklarda barınır. Kısacası çevre zamanla çölleşir.
Doğal özelliklerini de zamanla kaybeder.

5.Enerji Kıtlığının Başlaması
Madenlerin azalması sonucu termik santraller, su kaynaklarının azalması
sonucu hidroelektrik santralleri, petrolün azalması sonucuda
ulaştırma araçlarının kullanım oran ve verimi azalır. Enerji kıtlığının
başlaması durumunda insanların sosyal yaşamı felç olur.
Besin zincirinin oluşumunu sağlayan enerji nakli gerçekleşemez. Ortamın biyolojik dengesi bozulur.

6.Canlı Çeşitliliğinin Azalması
Ekosistemdeki fiziksel ve kimyasal şartların değişmesi canlıların yaşama,
yayılış ve üramesini etkiler. Bozulan şartlara uyanlar yaşarken
diğerleri yok olur. Çevredeki bitki sayısının azalması besin
zincirindeki canlı tür ve sayısının azalmasına neden olur.
Örneğin, ormanların yanma ve kesilmesi sonucu buralarda barınan tüketici canlıların büyük kısmı ölür.