Canlıların çevreden gelen uyartıları değerlendirdikten sonra gösterdikleri tepkilere davranış denir.
Tek hücreli canlılarda davranışlar Bir uyartıya karşı canlının yer değiştirmesine taksi denir.Amip fazla
ışıktan kaçar → Negatif foto taksiAmip besinli ortamda besine yönelir →
Pozitif kemo taksiNOT: Bu olaylar sinir sistemiyle gerçekleşir.
Bitkilerde davranışlar Uyartıya karşı pozitif veya negatif yönelmeye tropizma denir. Yönelmeyi
oksin hormonu sağlar. Oksin hormonu arttıkça hücre bölünmesi artar. Az
ışıklı yerlerde oksin hormonu daha fazla salgılanır. Uzun süreli
tepkilerdir.
- Fototropizma: Işığa yönelim.
- Geotropizma: Yerçekimine yönelim.
- Hidrotropizma: Suya yönelim
- Kemotropizma: Kimyasal maddelere yönelim
- Travmatotropizma: Köklerin yaralanan bölgenin tersine yönelmesi
- Haptotropizma: Sarmaşık gibi bitkilerin tutunma kökleriyle başka bir yapıya tutunmasını sağlar.
NOT: Etkiye karşı verilen yönsüz tepkiye nasti denir. Turgor basıncıyla oluşur. Kısa sürede verilen tepkilerdir.
- Fotonasti: Aslanağzı bitkisinin ışıkta açılması karanlıkta kapanması
- Termonasti: Lalenin yaprakları 5-10°C’ta kapalı 10-15°C’ta açıktır
- Sismonasti: küstümotu bitkisinin dokunulduğunda yapraklarını kapatması
Hayvanlarda davranışlar Kalıtsal (doğal) davranışlar: Doğuştan gelen davranışlardır. Örn:
İnsanın doğumundan hemen sonra akciğerlerinin çalışması. Kazların V
şeklinde uçması. İpek böceği tırtılının kozasını ergin olunca yapması.
Refleks ve İçgüdüsel Davranışlar: Canlılarda etkiye karşı oluşan ani ve
değişmez tepkilere refleks denir. Sinir sistemi olan tüm canlılarda
refleksler oluşur. Örn: Parmağına iğne batan birinin elini çekmesi
emme refleksi
araba kullanma
NOT: Uyarıya karşı verilen kalıtsal
karmaşık davranışlar içgüdüsel davranışlardır.
Örn:
Kuşların yuva yapması
kuşların göç etmesi.Kazanılmış Davranışlar: Deneyim sonucu değişen
davranışlardır. Örn: Kargaların bostan korkuluğundan kaçması
Biyolojik saat Fizyolojik ve davranışsal tepkilerin 24 saatlik zaman aralıklarında
tekrarlanmasına günlük döngü denir. Günlük döngünün çok düzenli olması
vücut içinde bir biyolojik saatle kontrol edildiğini gösterir.
Sosyal davranışlar Canlılar; üreme
beslenme
barınma
korunma gibi sebeplerden dolayı sosyal davranışlar sergilerler. Örn: Arıların Dansı
böceklerin feromon salgılaması