EVDE GIDA GÜVENLığı ıÇıN NELERE DıKKAT EDıLMELı?
Temizlik
Evde yediğimiz yemeklerin sağlığımızı bozması, çoğunlukla
hazırlanmaları sırasında bazen çok basit temizlik kurallarına
uyulmamasındandır.
Yemek pişirenin kişisel temizliği kadar, yemek pişirmede kullanılan
mekân, üzerinde kesme, yoğurma gibi işlemler yapılan yüzeyler ve araç
gereçlerin temizliği de önemlidir.
Yemek hazırlamaya başlamadan, bir yemeği hazırladıktan sonra başka bir
yemeği hazırlamaya başlarken ve yemek yemeden önce, elleri, akan suda
kalıp veya sıvı sabun kullanarak, en az 20 saniye ovalamak sureti ile
yıkamak ve iyice durulamak gerekir. Gıdalarda kirlenmenin en yaygın
kaynağı ellerdir.
İshal veya kusma gibi rahatsızlıklarınız olduğunda ve ellerinizde yara
veya kesikler varsa, bunları su geçirmez bant ile sarmadıkça
yiyeceklere dokunmayın.
Yemeklerin hazırlanması sırasında kullanılan bıçak, kepçe, çatal gibi gereçler deterjanlı su ile dezenfekte edilmelidir.
Farklı besin grupları (et, sebze, ekmek gibi) için ayrı kesme ve doğrama tahtaları kullanılmalıdır.
Kurulama bezleri sık sık değiştirilmelidir. Çünkü bunlar bakteri tutabilirler.
Eller ve servis tabakları ayrı bezler ıle kurulanmalıdır.
Çapraz bulaşmayı önleme
Hayvansal ve bitkisel kaynaklı çiğ gıdalarda bulunan hastalık yapıcı
bakteriler, başka gıdalara bulaşabilirler. Buna çapraz bulaşma denir.
Çapraz bulaşmayı önlemek için şunlar yapılmalıdır:
· Çiğ yiyecekler ile pişmiş yiyecekler ayrı tutulmalı, temas etmemelidir.
· Çiğ yiyecekler ile pişmiş yiyecekler için ayrı kesme tahtaları veya yüzeyleri kullanılmalıdır.
· Buzdolabında saklanan çiğ etlerden diğer yiyeceklerin üzerine akıntı olmaması sağlanmalıdır.
· Çiğ yiyeceklere dokunduktan sonra eller iyice yıkanmalıdır.
Gıdaları temizleme
Çiğ yenecek sebze ve meyveler, pişirilecek taze sebzeler ve meyveler, temizlenmiş tavuk, balık,
parça etler iyice yıkanmalıdır.
Yumurtaların yıkanarak saklanması, zararlı mikroorganizmaların
kabuklarından içeri girmesine yol açar. Bunun için yumurtalar
kullanılacağı zaman yıkanmalıdır.
Sebze ve meyveleri toz ve topraktan, ilaç kalıntılarından arındırmak
için, içine bir fincan sirke katılmış su dolu bir kapta bir müddet
beklettikten sonra, bol su ile birkaç kez yıkamak gerekir.
Herhangi bir haşere veya mikroorganizma bulaşmasından kuşkulanılırsa,
taze sebze ve meyveler 20 dakika tuzlu veya klorlu suda bekletilir.
Gıdaların temizliğinde deterjan gibi temizlik maddeleri kullanılmamalıdır.
Gıdalara, bakterilerin çıkardığı toksinlerden başka zehirli maddelerin
bulaşması da önlenmelidir. Özellikle temizlik maddeleri, haşere
öldürücü ilaçlar gıdalardan uzak yerlerde, etiketlenmiş olarak
saklanmalıdır.
Doğru saklama
Gıdaların evde uygun koşullarda saklanması, hem ekonomik kayıpları
önlemek, hem de sağlığı korumak için gereklidir. Her gıdanın evde nasıl
saklanacağını öğrenmek, bilinçli bir tüketici davranışıdır.
Bazı ambalajlı gıdaların nasıl saklanacağı, üzerinde yazılıdır.
Gıdaların doğru saklanması, satın alınması aşamasından başlar.
Örneğin,dondurulmuş gıdalar, alışverişte en son alınmalı ve en kısa
sürede derin dondurucuya koyulmalıdır. Soğuk ve donmuş ürünler, alış
veriş sırasında ayrı bir poşete bir arada koyulmalıdır. Taze et ve
tavuk paketleri poşetin en altına yerleştirilmelidir. Deterjan gibi
kimyasal maddeler, gıda maddeleri ile aynı poşete koyulmamalıdır.
Dondurulmuş gıdaları derin dondurucuda uzun süre muhafaza etmek mümkün
olur. Ama, çözündürme işleminde bir hata yapılması, dondurulmuş gıdayı
sağlık için tehlikeli hale getirebilir. Çözündürme işlemi, herhangi bir
şekilde ısıya maruz bırakarak değil, buzdolabının alt raflarında
bekleterek veya su geçirmeyen naylon torbalara sıkıca sarılı durumda,
akan soğuk su altında tutarak yapılmalıdır.
Dondurulmuş gıdalar, özellikle etler çözündürüldükten sonra tekrar dondurulmamalıdır.
Çözülmüş gıdalar bekletilmeden pişirilmelidir.
Dondurulmamış et ve et ürünleri, süt ve süt ürünleri gibi çabuk
bozulacak gıdalar buzdolabının nispeten daha soğuk üst raflarında
saklanmalı ve mümkün olan en kısa sürede tüketilmelidir.
Özellikle çiğ veya pişmiş balığın buzdolabında 1-2 günden fazla tutulması sakıncalıdır.
Un, makarna, hububat, kuru bakliyat, kuru yemiş, kurutulmuş meyve ve
sebze, baharat gibi kuru gıdaların saklanmasında böceklenmenin ve
küflenmenin önlenmesi gerekir. Bunun için, temiz, serin ve kuru yerler
tercih edilmelidir. Özellikle bazı küfler, çok etkili bir doğal
kanserojen ve zehirli madde olan aflatoksin üretebilirler.
Patatesin karanlık, serin, kuru ve havalanabilen bir yerde saklanmasına
dikkat edilmelidir. Üzerinde filizler oluşan patates, kesinlikle
tüketilmemelidir.
Uygun koşullarda saklanmaması nedeni ile küflenmiş gıdaların küflü
kısmını atıp kalan kısmını tüketmeye kalkmak çok sakıncalıdır. Bozulma,
gıdanın tamamında etkili olmuştur.
Yemeklerin pişirildikten sonra soğumaya bırakılması ve soğuması
tamamlanan yemeğin bir an önce tüketilmesi gerekir. Bu mümkün değilse,
pişmiş gıdalar 10 derecenin altında bir ortamda saklanmalı ve bir
defadan fazla tekrar ısıtılmamalıdır. Tekrar ısıtma 70 derecede
olmalıdır.
Uygun pişirme
Gıdaların uygun pişirilmesi, genellikle tehlikeli mikroorganizmaları öldürür.
Özellikle et ve et ürünleri, kanatlı eti, yumurta ve su ürünleri uygun pişirilmelidir.
Yiyeceklerin her tarafının, özellikle de merkez kısmının iyice pişmesine özen gösterilmelidir.
Gıdaların kaynatılmasında en az 70 dereceye ulaşılmalıdır.
Yemeklerde kullanılan yağların fazla yakılması kanserojen maddelerin artmasına yol açar.
Etlerin mangal, barbekü gibi doğrudan ateş üzerinde pişirilmesi de,
üzerlerinde kanserojenlerin oluşmasına neden olabilir. Ateş ile
pişirilen etin arasında 15 cm. kadar mesafe olmalıdır.
Nerden
İş/Hobiler
Lakap
C.tesi Kas. 21, 2009 10:21 pm