Maliye Politikası Ünite 14 -15 -16 Ders Özetleri

MALİYE POLİTİKASI ÜNİTE-14

***Gelişmekte olan ülkelerde temel kaynakların kıt olmasından kaynaklanan yüksek faiz düzeyinin etkileri:
---Yatırımların kısılması
---Gelecek nesillere kaynak aktarımı hızının yavaşlaması
---Sermaye yoğun teknolojinin daha az kullanılması
---Gelir dağılımının optimum boyutundan sapması

***Gelişmekte olan ülkelerde gelişmenin ilk aşamalarında dış ticaret
üzerine salınan dolaylı vergiler ,gelir sağlama açısından çok başarılı
olmuştur.

***Kamu projelerinin değerlendirilmesinde ileride oluşan fayda ve
maliyetlerin faiz oranı ile iskonto edilerek şimdiki zamana
yansıtılmasına bugünkü net değer adı verilir.

***Dışsal maliyet piyasa göstergelerine yansımayan gerçek maliyetlerdir.

***Gölge faiz oranı ,kaynakların nesiller arası optimum dağılımının
sağlanabilmesi için piyasa bozukluklarının giderilmesi ile bulunan
sosyal faiz oranıdır.

***Gölge fiyat üretim faktörlerinin tüm gerçek maliyetlerinin dikkate alınarak saptanan maliyetidir.

***Parasal fayda ekonomide net bir faydanın oluşmadığı ancak
bölgelerarası ve kişilerarası rant aktarımının söz konusu olduğu
faydadır.

***İç maliyet piyasa faktörlerine yansıyan maliyetlerdir.

***Sosyal faiz oranı hiçbir piyasa bozukluğunun bulunmadığı durumda nesiller arası kaynak aktarım fiyatıdır.

***Alternatif maliyet üretim faktörlerinin alternatif alanlardaki potansiyel üretim katkılarıdır.

***Eğitim hizmetleri sosyal hizmetler sınıflandırması içerisinde yer almaktadır.

***Kamu cari harcamaları ekonomik açıdan kamu harcamaları sınıflaması içerisine girer.

***Genel idare hizmetleri her ülkede görülen temel idari altyapı hizmetleridir.

***Ekonomik hizmetler temel maddi altyapı ile ilgili harcama kalemlerini içermektedir.

***Transfer harcamaları ekonomik açıdan kamu harcamaları sınıflandırması içerisine girer.

***Savunma hizmetleri genel idare hizmetleri içerisinde yer almaktadır.

***Daha fazla vergi vermek zorunda kalarak geliri azalan bireyin daha
fazla çalışması ve gelir elde etmesi şeklinde ortaya çıkan etki gelir
etkisidir.

***Yükümlüyü artan geliri karşısında yükselen vergi oranlarından
kaçınmak amacıyla faktör arzını kısma yönünde tetikleyen etki ikame
etkisidir.

MALİYE POLİTİKASI ÜNİTE-15

***Birinci 5 yıllık kalkınma planında temel ekonomik amaç yılda ortalama %7 büyüme sağlanmasıdır.

***Türkiye’nin uzun dönemli gelişmesinin daha çok sanayileşme yönünde
olacağı , ancak sanayi sektörünün gelişebilmesi için tarımda belli
amaçlara ulaşılabilmesi gerektiği birinci 5 yıllık kalkınma planında
vurgulanmıştır.

***İkinci 5 yıllık kalkınma planında sanayi sektörünün ekonominin en hızlı gelişen sektörü olacağı vurgulanmıştır.

***Üçüncü 5 yıllık kalkınma planında yeni bir uzun dönem kalkınma stratejisi benimsenmiştir.

***Dördüncü 5 yıllık kalkınma planındaki temel amaç ülkede bulunan mevcut makroekonomik sorunların çözümüdür.

***1980’li yıllarda uygulanan kalkınma planlarındaki temel hedef ise ihracatın artırılarak ekonominin dışa açılmasıdır.

***Üçüncü 5 yıllık kalkınma planında büyüme hedeflerinin yalnızca
büyüklük olarak belirtilmesi ile yetinilmemiş niteliksel bazı
özellikler üzerinde durulmuştur.

***Avrupa ekonomik topluluğu ile ilişkiler çerçevesinde rekabet
açısından yeni birtakım gelişmeler sağlanmasının gerekliliğini işaret
eden kalkınma planı üçüncü 5 yıllık kalkınma planıdır.

***Ülkemizde hazırlanan Birinci , İkinci ve Üçüncü 5 yıllık kalkınma
planlarında benimsenen temel kalkınma politikası Sanayileşme politikası
olmuştur.

***1980’li yıllarda uygulanan ekonomi politikası ihracatın arttırılmasına bağlı bir kalkınma anlayışına dayanmaktadır.

***24 ocak istikrar politikasında belirlenen amaçlara göre ihracatın artırılması yurt içi talep kısılarak sağlanacaktır.

***1980-1990 Türkiye’nin kamu harcamaları :
---Kamu harcamalarının GSMH içindeki payı 1985 yılına kadar sürekli olarak düşmüştür.
---Borç ödemeleri artmıştır.
---Bütçeler transfer bütçeleri haline gelmiştir.
---Konsolide bütçe içinde kamu cari harcamalarının payı azalmıştır.

***Ülkemizde planlı dönemde 1970’li yılların ikinci yarısına kadar
toplam vergi glirleri içerisinde en önemli payı DOLAYLI VERGİLER
oluşturmaktadır.

***Güçlü ekonomiye geçiş programının önceliği enflasyonun düşürülmesidir.

MALİYE POLTİKASI ÜNİTE-16

***Fonksiyonel gelir dağılımı çeşitli üretim faktörlerinin üretime
katılması sonucunda milli gelirden aldıkları payı yani milli gelirin
ücret faiz rant ve kar arasındaki dağılımını ifade eden bir kavramdır.

***Kişisel gelir dağılımı fonksiyonel gelir dağılımının bir sonucu olup
milli gelirin kişiler veya tüketici birimler (aileler) arasındaki
dağılımını gösterir.

***Sektörel gelir dağılımı çeşitli üretim faktörlerinin sosyal hasıladan aldıkları payları sektörler itibariyle gösterir.

***Bölgesel gelir dağılımı bir ülkenin çeşitli bölgeleri açısından kişi başına düşen gelir farklılıklarının açıklanmasına yarar.

***Devletin piyasa mekanizmasının işleyişine müdahalesi sonucu ortaya çıkan gelir dağılımı kavramı ikincil gelir dağılımıdır.

***Birincil gelir dağılımı belirli bir dönem içinde piyasa sürecinin oluşturulduğu gelir dağılımıdır.

***Vergilerin kişisel gelir dağılımı üzerindeki etkilerini göstermek
amacıyla geliştirilen lorenz eğrisi yönteminde yatay eksende gelir
sahiplerinin yüzdesi , dikey eksende gelirin yüzdesi yer almaktadır.

***Lorenz eğrisi kişisel gelir dağılımının ölçülmesi amacıyla kullanılır.

***Belirli bir döneme ait tüm vergi gelirinin kişilere ,bölgelere
,branşlara ,üretim faktörlerine v.s. ‘ye dağılımını ifade eden kavram
toplam vergi yükü dağılımıdır.

***Vergi harcaması devletin çeşitli şekillerde bazı vergi gelirlerinden vazgeçmesidir.

***Vergi kapasitesi bir ekonominin veri üretim düzeyinde ve vergi yasaları çerçevesinde sağlayabileceği vergi gelirleridir.

***Vergi gayreti vergi yükümlüsünün vergiye uyma çabasıdır.

***Vergi istisnası verginin konusu açısından sağladığı avantajlardır.

***Vergi sisteminin kişisel gelir dağılımı üzerindeki etkilerinin bağlı olduğu faktörler:
----Vergi istisna ve muafiyetlerinin yapısına
----Vergi tarifelerinin yapısına
----Belli vergilerin toplam vergi hasılatındaki payına
----Belli vergilerin yansıma derecelerine

***Gelir vergisinin uygulamada dağılım politikasına ilişkin etkinliğini sınırlandıran faktörler:
----Vergi kaçakçılığı
----Vergi kolaylıkları
----Yatırım indirimi
----Vergiye tabi kazanç ve iratların kapsamının dar tutulması
***Gelir vergisinde artan oranlı tarife yapısı dağılım politikası açısından olumlu sonuçlar doğurmaktadır.

***Özellikle veraset ve intikal vergileri çağdaş devletlerin bütçeleri
içindeki mali önemi düşük olmasına rağmen servet ve gelir dağılımını
denkleştirme konusunda etkin bir araç olma özelliklerini günümüzde de
devam ettirmektedir.

***Devlet depresyonla mücadele mücadele etmek amacıyla bütçe açığı
verir ve bunu borçlanmayla finanse etmek isterse konjonktür
politikasına ters düşülmemesi ve yeniden gelir dağıtımı sorununun
olumsuz anlamda ortaya çıkmaması için borçlanmanın merkez bankasından
yapılması gerekir.