Bitkilerde özelleşmiş bir boşaltım sistemi yoktur.Boşaltım, su
yosunları ilediğer su bitkilerinde doğrudan difüzyonla olur.Gelişmiş
yapılı bitkilerde vücudun farklı kısımlarındaki değişik yapılar
boşaltımı sağlar.
a)Stoma’ların Rolü: Kara bitkilerinde, bitki bünyesindeki karbondioksit
moleküller halde, suyun fazlası da terleme ile buhar halinde
stomalardan dışarı atılr.Ortamda yeterli ışık bulunduğu zamanlarda
bitkiler boşaltım artığı olarak oksijen oluşturur ve bunu da stomaları
ile atarlar.
b)Hidatod’ların Rolü:Fasülye, arslan pençesi gibi bitkiler ve otlarda
stoma ile atılamayan fazla su, yaprakların kenarla bulunan hidatod (su
savağı) isimli özel yapılarla damla halinde dışarı verilir. Bu olaya
damlama (gutasyon) denir. Damlama olayı için bitkinin çok su alması ve
havanın su buharı ile doymuş olması gerekir.Böyle özel durumlarda
dışarı verilen su miktarı, terleme ile verilen sudan daha azdır.
Damlama sıcak ve nemli gecelerde, sabahın erken saatlerinde yaprakların
uçlarında görülür. Bunların çiy ile bir ilgisi yoktur. Damlama
olayında, su bitkiden dışarı çıkarken bir kısmı tuzları da beraberinde
taşır.Yaprak üstündeki su damlaması buharlaşınca geride tuz kalır.
Böylece, damlama ile bitkiden bir miktar tuz da alınmış olur.
c)Köklerde Boşaltım:Karbondioksit ve karmaşık yapılı organik maddeleri
kökleri ile dışarı atabilen bitkiler de vardır. Bir kısım bitkiler ise,
inorganik tuzları kökleriyle toprağa boşaltırlar.
d)Yaprak Dökümünün Boşaltıma Katkısı:Bitkiler metabolizma ile meydana
gelen bazı zehirli maddeleri, inorganik tuzlarla birleştirerek
çözünmeyen kristaller şeklinde zararsız hale getirilebilir.Mesela
kalsiyum tuzlarının çok fazla bulunduğu topraklarda yetişen bitkiler,
fazla kalsiyumu gövde ve yaprak gibi organlarından oksalat, duruz ,
rafit ve sistolit kristalleri halinde biriktirirlet.Yaprağın
dökülmesiyle bunlar bitki bünyesinden atılmış olur.Bitkilerde yaprak
dökülmesi; iklime bağlı olarak Sonbahar’da sıcaklık ve ışığın
azalmasında dolayı, diğer zamanlarda ise, sıcaklığın fazlalığından veya
soğuktan,ışığın yetersizliğinden, suyun azlığından kaynaklanabilir.
e)Kovucuklarda Boşaltım:Bitkilerin gövdelerinde, koruyucu doku olarak
epidermisin yerini periderm almıştır.Epidermisteki stomalar da
bozularak kovucuk (lentisel) haline gelmiştir.Lentiseller karbondioksit
ile beraber az miktarda da su atarlar.Metabolizma sonucu oluşan bazı
maddeler ise dış ortama atılamayıp, salgı dokusu veya salgı
hücrelerinde (süt kanalları, reçine kanalları ve salgı tüyleri)
biriktirip saklanırlar. Böylece diğer dokulara zararlı etki yapması
önlenmiş olur.
Nerden
İş/Hobiler
Lakap
Salı Kas. 24, 2009 10:10 am