Artık çağımız tam bir "enerji çağı" haline gelmiştir.
Yaşamımızda öylesine değişik makineler, araçlar, taşıtlar kullanıyoruz
ki bunlar için de çok ve değişik enerjilere ihtiyaç vardır.
Evlerimizde ısınmak için odun, kömür, doğalgaz, petrol ve elektrikten
yararlanıyoruz. Yolculuk yapmak için kullandığımız taşıtlar petrolle
çalışır. Artık her evde bulunan buzdolabı, çamaşır makinesi, bulaşık
makinesi, televizyon, ütü, mutfak robotu, fırın gibi birçok ev eşyası
ancak elektrik enerjisiyle çalışabilir.
Enerji, günümüz insaninin yaşamına öylesine girmiştir ki, sadece
elektrik enerjisinin tükendiğini düşünmek bile insanlık için ne kadar
korkunçtur! Dünyadaki tüm bilgisayar sistemleri, haberleşme ağları,
evlerde kullanılan elektrikli eşyalar işlemez hale gelmiştir! Gerçekten
düşünmek bile bir kabus gibi!..
Demek ki, yaşamımızın ayrılmaz birer parçası olan bu araç, makine ve
eşyaların çalışabilmesi için yeterli miktarda enerji üretmek gerekir.
Enerji elde etmek için daha çok doğal kaynaklardan yararlanılır. Ancak
bu doğal kaynaklar sınırsız değildir. Gün geçtikçe azalmaktadır. Her
insan bunun bilincine varmalıdır.
Okulda, evde, iş yerlerinde hangi enerji ne olursa olsun boşa
harcanmamalıdır. Isınırken dikkatli olmalı, sobaları, kaloriferleri
gereğinden fazla yakmamalıyız. Kullanılmayan odalardaki lambaları
söndürmeliyiz. Ev eşyalarım ihtiyaç dışı, gereksiz yere
kullanmamalıyız. Eşyalarımızın fazla enerji tüketimine neden olabilecek
arızalarım hemen tamir ettirmeliyiz.
Unutmamalıyız ki enerji ve enerji kaynakları sınırsız değildir.
Kendimiz daima tasarruflu olmalıyız. Bununla da yetinmeyip çevremizdeki
tüm insanları bu konuda uyarmalı, bilinçlenmeleri için çalışmalıyız.
ENERJİ NEDİR ?
Bir cisimde bulunan, bir iş meydana getirmeye yarayan güce "enerji"
denir. Akan suda, hareket eden bir cisimde, bir makinede ya da insanda
her an bir iş meydana getirme gücü olduğuna göre, bunlarda enerji var
demektir.
Hareket gibi enerji de Fizik biliminin en önemli unsurlarından biridir.
Enerji, kimya enerjisi ya da fizik enerjisi şeklinde olabilir. Bir
maddenin yanması, bir kimya enerjisi sağlar. Yanma sonucunda meydana
gelen ısı, ışık birer enerji çeşididir. Ayrıca, fiziksel değişmelerle
de enerji elde edilir.
Bütün enerji şekilleri ikiye bölünür :
1) Potansiyel enerji ;
2) Kinetik enerji ;
Bunlara,"durum enerjisi" "hareket enerjisi" de denebilir.
Ok atmak için bir yayı iyice gerdiğinizi düşünün. Bu yayda bir
potansiyel enerji vardır. Kurulmuş bir saat zembereğin de, doldurulmuş
bir tüfekte de potansiyel enerji bulunur.
Kinetik enerji ise, cisimlerin hareket halinde bulunmaları yüzünden
doğan enerjidir. Gerilmiş yay, oku fırlatınca, dolu tüfek patlayınca,
saat zembereği boşalınca bunlardaki potansiyel enerji, hareket
enerjisine dönüşür.
Enerji şekilleri bir halden öbür hale dönebilir. Mesela, kırda bir taş
attığımızı düşünelim. Havada uçmakta olan taşın kinetik bir enerjisi
vardır. Taş düşünce bu enerji potansiyel enerjiye dönüşür. Onu alıp
yeniden atmaya hazırlanınca taştan yeniden kinetik enerji doğar.
Kömürdeki kimyasal enerji, kömür yanınca ısı enerjisi haline gelir.
İstim denen kızgın su buharındaki enerji bir buhar makinesinin kolunu
iterek mekanik enerji olur.
ENERJİ KAYNAKLARI
. Bilim ve teknik ilerledikçe çok değişik kaynaklardan enerji elde etmeye başarmışlardır
.İnsanlar başlangıçta sadece doğal ve basit yollarla enerji elde etmişlerdir
Günümüzde enerji elde edilen başlıca kaynaklar şunlardır :
1. İnsan gücü,
2. Hayvan gücü,
3. Rüzgar gücü,
4. Odun,kömür gibi katı yakıtlar,
5. Petrol,
6.Gaz,
7. Su (baraj),
8. Sıcak su kaynakları,
9. Su buharı,
10. Uranyum madeni,
11. Güneş.
ENERJİ TASARRUFU NASIL YAPILIR ?
Günümüzde enerji çok çeşitli alanlarda, çok değişik amaçlarla
kullanılmaktadır. Enerjinin her çeşidi,en yaygın olarak evlerimizde
tüketilmektedir. Bu nedenle enerji tasarrufuna evlerden başlamak
gerekir. Ev hanımları, kaloriferciler, çocuklar kısacası herkes bu
konuda duyarlı olmalı, böylece hem tasarruf edilmeli hem de kullanılan
enerjiden yüksek verim alınmalıdır.
Evlerimizde aşağıdaki önlemler alınırsa çok büyük oranda enerji tasarrufu yapılmış olur:
1. Buzdolabı, fırın, ütü, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi gibi
elektrikli ev araçları, üretici firmaların kullanma talimatlarına uygun
olarak verimli bir biçimde kullanılmalıdır.
2. Az elektrikle yüksek ışık verebilen, örneğin flüoresan lambalar tercih edilmeli;
gereksiz olan lambalar söndürülmelidir.
3. Pencerelere mümkünse çift cam takılmalı, gerekiyorsa kısa girmeden macun ve öteki tamir işleri tamamlanmalıdır.
4. Zorunlu havalandırmalar dışında kapılar, pencereler iyice kapatılmalı, gereksiz yere açılıp kapatılmamalıdır.
5. Sobalar üstten yakılmalı, yanan sobanın üzerine odun, kömür atılmamalıdır.
6. Kalorifer radyatörlerinin ön kısmı daima açık tutulmalı, önüne ısının yayılmasın) engelleyecek şeyler konmamalıdır.
7. Odanın ısısı yükseldiği zaman üstümüzdeki giysileri çıkarmalı,
pencereleri, kapıları açmak yerine radyatörler kısılmalı ya da
kapatılmalıdır. Soba kullanılıyorsa sobalar kapatılmalıdır.
8. Gereksiz yere sıcak su harcanmamalıdır.
9. Yemekler düdüklü tencerelerde ya da termik tabanlı, enerji tasarrufu sağlayan tencerelerde pişirilmelidir.
10. Apartmanlarda özellikle çocuklar, asansörleri bir oyun aracı olarak değil, inmek çıkmak ihtiyacı için kullanmalıdır.
Nerden
Lakap
Paz Kas. 01, 2009 2:32 pm
