MADDE
Madde:Madde kütlesi,hacmi ve eylemsizliği olan her şeydir.Maddenin aynı
zamanda kütlesi hacmi vardır.maddenin üç fiziksel hali vardır:
1)Katı:Maddenin belirli bir şekle ve hacme sahip en düzenli halidir. Örnekemir,Tahta,Buz birer katı örneğidir.
2)Sıvı:Sıvı maddenin belirli bir hacmi vardır,ancak belirli bir şekli
yoktur.Sıvıyı oluşturan tanecikler arasında az da olsa boşluk
bulunur.Örnek: Su.benzin,alkol
3)Gaz: Maddenin sıvı hal gibi belirli bir şekli yoktur.Bir gazın hacmi
bulunduğu kabın hacmine eşittir.Gazların hacimleri basınç ve
sıcaklıklarına bağlı olarak değişir.Hava,Karbondioksit,oksijen birer
gazdır.
Maddenin ortak özellikleri:
Kütle:Madde miktarı ile büyüklüktür.Kütlenin SI’daki birimini kilogram(kg) dır.Ancak kg’ın binde biri olan gram (g)’da kullanır.
Hacim:Bir maddenin atmosferde kapladığı yerdir.Hacim’in birimi metre
küp (m3) olarak kullanırız.günlük hayata ve deneylerde litre (L)olarak
kullanırız.
Maddenin ayırt edici özellikleri:
Özkütle: maddenin kütlesine ve hacmine baglıdır
Erime Noktası:Bir maddenin katı haleden sıvı hale geçmesidir.Sıvılar için ayırt edicidir.
Donma Noktası:Bir maddenin sıvı halden katı hale geçmesidir. Sıvılar için ayırt edicidir.
Kaynama Noktası: Bir maddenin sıvı halden gaz haline geçmesidir. Sıvılar için ayırt edicidir.
Yoğunlaşma Noktası:Bir maddenin gaz halinden sıvı hale geçmesidir.Gazlar için ayırt edicidir.
Süblinleşme: Bir maddenin katı halden gaz haline geçmesidir.Katılar için ayırt edici özelliktir.
Etrafımızda çok değişik maddeler vardır.Bu maddelerin aynı yada farklı
olduklarını nasıl ayırt edebilirsiniz.Bu maddelerin sadece kütlelerini
yada hacimlerini ölçmemiz bunları farklılandırmak için yeterli mi?
Bir maddenin farklı olduğunu hacim ve kütlelerini ölçmekle tamamen
farklı olduğunu söyleyemeyiz. Bunun yanında karşılaştırılan maddelerin
erime noktası, kaynama noktası gibi özelliklerine de bakmamız
gerekmektedir. Sadece kütle ve hacimleri ölçmekle yoğunluk hesabı
yaparak kısmen de olsa maddenin aynı ya da farklı olduğunu söylemek de
mümkündür.
Suyun kaynama noktası 100 oC dir. Su kaç oC de buharlaşır? Buharlaşma
olayını açıklayarak, kaynama noktası ile karşılaştırmasını yapınız.
Suyun kaynama noktası 100 oC olması demek suyun bu noktanın altında
buharlaşmayacağını göstermez. Su her zaman donma noktasının üzerinde
buharlaşır. Suyun Kaynama noktası dış basınca karşı yapılan bir
işlemdir. Su dış basınç ile aynı düzeye geldiğinde kaynamaya başlar. Su
donma noktasının dışında dışarıdan aldığı ısıyı değerlendirerek kaynama
noktasına bakmaksızın buharlaşma işlemini gerçekleştirir.
Göller ve nehirler kışın donarlar, ama içlerindeki hayat devam eder. Bu nasıl gerçekleşir?
Buzun yoğunluğu suyunkinden azdır ve bu nedenle buz su üzerinde yüzer.
Isı iletimi konusunda kötü bir iletken olan buz, suyu aşağıda yalıtır
ve bu suyun sıcaklığının donma noktasının altında kalmasını sağlar.
Aslında böyle olması işimize gelir, çünkü en üstten en alta kadar bütün
su kütlesi donacak olsa, su içindeki hayat tamamen yok olurdu. Üstelik
sıcaklık 0 o C’ın biraz üstüne çıktığında, buz tabakasının üst
kısımları erimeye başlamaz. Bunun nedeni buzun bazen erime noktasının
üzerindeyken bile yarı kararlı katı halde kalabilmesidir. Bu durum
buzun saflık derecesiyle ilgilidir.
Element : Yapısında tek cins atom ihtiva eden saf maddelerdir. Örneğin, Fe, C, N, O...
Metaller ve genel Özellikleri
1. Isı ve elektriği iyi iletirler.
2. Hg hariç hepsi oda sıcaklığında katıdır.
3. Asit çözeltileriyle çoğu H2 gazı açığa çıkarırlar.
4. Kendi aralarında bileşik yapamazlar, fiziksel bir karışım olan
alaşımları oluştururlar. Örneğin prinç (Cu-Zn), tunç (Cu-Sn) , çelik
(Fe-C-Cr...), 18 ayar altın (%75 altın-%25 Cu)
5. Elektron almazlar.
6. Yüzeyleri parlaktır.
7. Dövülebilir,tel ve levha haline getirilebilirler.
Ametaller ve genel Özellikleri
1. Isı ve elektriği iletmezler.
2. Oda sıcaklığında çoğu gaz halindedir.
3. Kendi aralarında ve metallerle bileşik yapabilirler.
4. Elektron alış-verişi yapabilirler.
5. Sulu asitlere çoğu etki etmez.
6. Yüzeyleri mattır.
7. Kırılgandırlar.
Bileşik : Yapısında en az iki cins atom ihtiva eden saf maddelerdir. Örneğin, H2O, C6H12O6, NH3...
Çözelti: Birbiri içerisinde homojen dağılmasıyla oluşan karışımlara çözelti denir. Hava, lehim,gazoz,deniz suyu....gibi.
Süspansiyon : Bir katının bir sıvı içerisinde ya da havada (sis içinde)
çözünmeden dağılmasıyla oluşan heterojen karışımlardır.
Ayran,kahve,tebeşir tozu+su....
Emülsiyon : Bir sıvının başka bir sıvı içerisinde çözünmeden dağılmasıyla oluşan heterojen karışımlardır.
Örnek: Zeytinyağlı su, benzinli su...
Karışımlarla Bileşikler Arasındaki Farklar ve Ortak Yanları
1. Karışımı oluşturan maddeler karışım içerisinde kendi özelliğini
koruduğu halde bileşiği oluşturan elementler fiziksel ve kimyasal tüm
özelliklerini kaybederler.
2. Karışımı oluşturan maddeler her oranda karıştığı halde, bileşiği
oluşturan elementlerin kütleleri arasında her zaman basit bir oran
vardır.
3. Karışımlar fiziksel yollarla oluşur ve fiziksel yöntemler
bileşenlerine ayrılır. Bileşikler ise kimyasal yolla oluşur ve kimyasal
yöntemlerle ayrışırılar.
4. Karışımların formülü olmadığı halde, her bileşiğin mutlaka bir kimyasal formülü vardır.
5. Karışımların belirli fiziksel özelliği (öz kütle, kaynama noktası,
erime noktası...) olmadığı halde bileşikler bu özelliklere sahip saf
maddelerdir.
6. Karışımlar ve bileşikler oluşurken toplam kütle korunur. Bu durum her ikisi içinde ortaktır.
7. Karışımlar ve bileşikler en az iki cins atom ihtiva ederler.
Ayırt edici Özellikler
1.Öz Kütle : Bir maddenin birim hacminin kütlesine denir. Katı-sıvı-gazlar için ayırt edicidir.
m=d.v
Öz kütleyi sadece sıcaklık ve basınç değiştirebilir. Sıcaklık arttıkça
maddenin hacmi artar fakat kütle değişmez. Hacim artınca öz kütle
azalır.
2. Kaynama Sıcaklığı : Saf bir sıvının buhar basıncının atmosfer
basıncına eşit olduğu sıcaklığa kaynama sıcaklığı denir. Sıvılar ve
gazlar için ayırt edici bir özelliktir, çünkü kaynama sıcaklığı
yoğunlaşma sıcaklığına eşittir.
Tüm maddelerin ortak iki özelliği, kütle ve hacimdir.
Kütle:Kütle bir cisimde ki madde miktarıdır. (Kütle ile ağırlık aynı
anlama gelmez)Bir cisme etkiyen yer çekimi kuvveti onun ağırlığıdır.
Dünya'da ve Ay'da yer çekimi farklı olduğundan burada ölçülen
ağırlıklarda farklıdır.Ama madde miktarı(kütlesi) her yerde aynı
olduğundan değişmez.
Hacim:Maddenin boşlukta kapladığı yerdir.Her maddenin bir hacmi vardır
Bir maddenin diğer maddelerden farklılık gösteren özellikleri,onun
ayırt edici özelliğidir. Maddenin şekline, miktarına, tadına, kokusuna
vb. bağlı olmayan,madde üzerinde doğrudan doğruya görünmeyen farkları
ortaya koyan özelliklere ayırt edici özellikleri diyoruz Öz kütle,
esneklik,erime ve kaynama noktası,öz ısı, genleşme ve çözünürlük sıkça
karşılaştığımız belli başlı ayırt edici özelliklerdir.
Nerden
Lakap
Ptsi Kas. 30, 2009 10:25 am
